Ημερίδα με θέμα “Ιταλο-Ελληνική συνάντηση «Ανάπτυξη των ορεινών μονοπατιών σε Προστατευόμενες Περιοχές – MEDIMONT, ανάμεσα στην ιστορία και τη βιοποικιλότητα»
Ο οικοτουρισμός ως μέσο ανάπτυξης ορεινής οικονομίας και οικολογικής ευαισθητοποίησης
Βασιλική Νάκου, Δασοπόνος,
Εκπρόσωπος Τύπου των Οικολόγων Πράσινων
& συντονίστρια της ομάδας για τα δάση και τις προστατευόμενες περιοχές
Κυρίες και κύριοι καλημέρα.
Ευχαριστούμε πολύ για την πρόσκληση και για την ευκαιρία που μας δίνετε να συμβάλλουμε στο διάλογο για ένα θέμα που μας απασχολεί πολλά χρόνια και το αναδεικνύουμε με κάθε ευκαιρία: τον οικοτουρισμό όχι απλά ως μια εναλλακτική μορφή τουρισμού για ανθρώπους με διαφορετικά γούστα, αλλά ως μια εναλλακτική αναπτυξιακή πολιτική για την αναζωογόνηση της ελληνικής υπαίθρου.
Είναι γνωστό ότι ο ορεινός όγκος της Στερεάς Ελλάδας αποτελεί έναν τόπο με πλούσια βιοποικιλότητα (το βουνό της Οίτης συμβάλλει ιδιαίτερα σε αυτό) αλλά οικονομία χωρίς προοπτικές ευημερίας για τους λιγοστούς κατοίκους του.
Οι παραδοσιακές δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν για αιώνες από τις τοπικές κοινωνίες υποχώρησαν με την εγκατάλειψη των ορεινών χωριών λόγω της αστυφιλίας και αυτά μετατράπηκαν στην πάροδο του χρόνου σε τόπους παραθέρισης ολιγοήμερων καλοκαιρινών διακοπών, κυρίως από ανθρώπους με καταγωγή και οικογενειακές ρίζες σε αυτά. Η προοπτική βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης δεν συζητήθηκε ποτέ σοβαρά από κανένα φορέα, οι οργανωμένες τουριστικές υποδομές όπου αναπτύχθηκαν αφορούν ένα μοντέλο τουρισμού προς αποφυγή και οι λιγοστές οικογενειακές τουριστικές μονάδες που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια σε κάποια χωριά επιβιώνουν με δυσκολία λόγω της οικονομικής κρίσης.
Έτσι πέρασε στο υποσυνείδητο όλων ότι η περιοχή της ορεινής Στερεάς Ελλάδας είναι φτωχή λες και πρόκειται για φυσικό φαινόμενο.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι επιμένουμε ότι η λύση για την ανόρθωση της τοπικής οικονομίας προέρχεται μέσα από την οικολογική οπτική και από τη μοναδικότητα της φύσης που προικίζει αυτόν εδώ τον τόπο. Διαφορετικά γιατί να τον επιλέξει κανείς ακόμα και ως τουριστικό προορισμό; Για μας, το κριτήριο προσέλκυσης τουριστών είναι αυτό που έφερε κι εσάς εδώ και μάλιστα από μια άλλη χώρα: η πρόκληση να ανακαλύψετε, να περπατήσετε και να απολαύσετε το φυσικό περιβάλλον των βουνών μας και να γνωρίσετε την ιστορία, την κουλτούρα, τις διατροφικές μας συνήθειες, τον πολιτισμό μας. Με άλλα λόγια, το προϊόν «προς εκμετάλλευση» για την ανόρθωση της τοπικής οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης είναι το ίδιο το φυσικό περιβάλλον και ο οικοτουρισμός μπορεί κάλλιστα να συμβάλλει σε αυτό ως μια σημαντική οικονομική δραστηριότητα που απαντά στις σύγχρονες απαιτήσεις και ταυτόχρονα διαμορφώνει συνειδήσεις για ένα βιώσιμο μέλλον.
Ο οικοτουρισμός πρέπει να βασιστεί στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής, όπως τα δασικά οικοσυστήματα, η ποικιλία τοπίων και ειδών, η καλή σύνδεση με μεγάλα αστικά κέντρα, το ικανοποιητικό οδικό δίκτυο, η εύκολη πρόσβαση σε άλλες περιοχές της Φθιώτιδας (όπως οι παραλίες και οι ιαματικές πηγές της) και της Φωκίδας (όπως ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών), κ.ά. Η ανάδειξη αυτών των συγκριτικών πλεονεκτημάτων απαιτεί τη συνεργασία όλων των φορέων κάτω από ένα οργανωμένο σχέδιο προώθησης του οικοτουρισμού και με γνώμονα ότι αυτό το τουριστικό προϊόν πρέπει να είναι προσεγγίσιμο από όλους και όχι να απευθύνεται στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Άλλωστε δικαίωμα στον τουρισμό και στα οφέλη που προσφέρει η επαφή με τη φύση έχουν όλοι ανεξαρτήτως εισοδήματος και οικονομικής κατάστασης.
Η ανάπτυξη του οικοτουρισμού έχει άμεση αλληλεπίδραση με την τοπική κοινωνία και έτσι τόσο ο οικοτουρισμός θα την αναζωογονήσει όσο κι αυτή θα τον τροφοδοτεί.
Το πεδίο αλληλεπίδρασης είναι ευρύ κι έχει να κάνει και με την πολιτιστική – κοινωνική διάσταση όσο και με την οικονομική. Πάντως, κάποια πράγματα μπορούν να θεμελιωθούν εξαρχής, κάποια άλλα θα προκύψουν μετά από ζυμώσεις. Στα πρώτα συγκαταλέγεται και η σχέση του οικοτουρισμού με την παραγωγή τοπικών και βιολογικών προϊόντων διατροφής, που θα προσφέρονται σε καταλύματα και εστιατόρια της περιοχής, ακριβώς γιατί θα ζητούνται από τους επισκέπτες. Ακόμα και σε περιοχές που η τοπική παραγωγή δεν υφίσταται πια, η αύξηση της επισκεψιμότητας από συνειδητοποιημένους τουρίστες που αναζητούν ποιοτικά τοπικά προϊόντα σε συνδυασμό με τις αναζητήσεις νέων ανθρώπων που λόγω κρίσης επιστρέφουν στην ύπαιθρο, μπορεί να δώσει νέα ώθηση στην παραγωγή και να συμβάλλει έτσι σε παράλληλες οικονομικές δραστηριότητες της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας ή της κοινωνικής – συνεταιριστικής οικονομίας.
Και τέτοια παραδείγματα υπάρχουν πολλά, ώστε να μπορεί κανείς με σιγουριά να πει ότι ο οικοτουρισμός μπορεί να διαμορφώσει ένα θετικό τοπίο στην οικονομία των ορεινών περιοχών.
Τέλος, η ανάγκη για προστασία του τουριστικού προϊόντος – που είναι ξεκάθαρα πια το φυσικό περιβάλλον – οδηγεί στην ανάπτυξη των παράλληλων οικονομικών δραστηριοτήτων με υπεύθυνο περιβαλλοντικά και κοινωνικά τρόπο.
Όταν γίνει συνείδηση ότι η αξία του φυσικού τοπίου είναι και οικονομική και αυτό λειτουργεί ως μέσο επιβίωσης, κανείς δεν θα συναινεί στην αλλοίωση, υποβάθμιση ή ενδεχόμενη καταστροφή του ακόμα και για πρόσκαιρες θέσεις εργασίας. Θα έχει γίνει συνείδηση ότι ο πλούτος της περιοχής προέρχεται από το φυσικό πλούτο κι αυτό θα πάψει να είναι διαπραγματεύσιμο. Έτσι, ο οικοτουρισμός θα έχει γίνει ένα άριστο μέσο οικολογικής ευαισθητοποίησης κι ένα έμπρακτο παράδειγμα ρεαλιστικής συνύπαρξης της οικονομικής ανάπτυξης με την προστασία του περιβάλλοντος. Συνδυασμένος δε με πρακτικές και δραστηριότητες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τους τουρίστες, με αναφορές στη βιοποικιλότητα, στη μυθολογία, στην ιστορία και τη λαογραφία της περιοχής, μπορεί να καλλιεργήσει την οικολογική συνείδηση και σε αυτούς και να αποτελέσει ένα άριστο μέσο προσφοράς ποιοτικής βιωματικής εμπειρίας.
Για αυτό οι Οικολόγοι Πράσινοι θεωρούμε ότι ο οικολογικός τουρισμός είναι μια καθαρά πράσινη πρόταση με μεγάλη συμβολή στην αναζωογόνηση της υπαίθρου και ειδικά των ορεινών όγκων της. Και οφείλουμε να σας ευχαριστήσουμε για τη συμβολή σας στην ανάπτυξή του στην περιοχή μας.
