21 Μαρ 2013

21η Μαρτίου - Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας Ας την τιμήσουμε στη Φθιώτιδα με θετικές πρωτοβουλίες για τα δάση του τόπου μας



Η 21η Μαρτίου ανακηρύχθηκε σε Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας για να ευαισθητοποιήσει τον άνθρωπο στις λειτουργίες και την ανάγκη προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων, των τόσο σημαντικών για την επιβίωσή του στον πλανήτη.

Παρά την επέτειο, παρά τη συνταγματική επιταγή για προστασία των δασών της χώρας μας από την Πολιτεία, αλλά και παρά τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις για προστασία τους προς ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής, η προστασία και η ορθή διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων εδώ και αρκετά χρόνια δεν αποτελούν προτεραιότητα για την ελληνική πολιτεία. Αντίθετα, η έλλειψη δασικής πολιτικής και η εγκατάλειψη έχουν προκαλέσει θλιβερές επιπτώσεις στον πολύτιμο φυσικό πόρο της χώρας. Μάλιστα, μέσα στη δίνη της οικονομικής κρίσης, η κατάσταση γίνεται δυσμενέστερη και επικίνδυνη λόγω των αναγκών που προκύπτουν, αλλά και επειδή τα θέματα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος, άρα και του δάσους, λανθασμένα οδηγούνται σε δεύτερη μοίρα. Και έτσι υποσκάπτονται οι δυνατότητες της δασοπονίας να συμβάλλει στην οικονομική και περιβαλλοντική κρίση, αξιοποιώντας με επιστημονικό και οργανωμένο τρόπο τα πολλαπλά οφέλη των δασών.

Στη Φθιώτιδα, η ανεξέλεγκτη - ποσοτικά και ποιοτικά - υλοτομία των δασών μας από τους πολίτες, που προσπαθούν να βρουν ένα τρόπο να περιορίσουν τα έξοδα θέρμανσης, η έλλειψη διαχείρισης των πανέμορφων και σημαντικών οικολογικά δασικών οικοσυστημάτων μας και των προστατευόμενων περιοχών μας, η έλλειψη προσωπικού στις δασικές υπηρεσίες και η απουσία ελεγκτικών μηχανισμών είναι προβλήματα που δυστυχώς αποτελούν καθημερινότητα. Η ελλιπής προετοιμασία για προστασία από δασικές πυρκαγιές, τα σχέδια για μεταλλευτικές δραστηριότητες στην Οίτη και η μεγάλη τουριστική επένδυση, που σχεδιάζεται στον Έξαρχο Αταλάντης αποτελούν άμεσους κινδύνους περαιτέρω συρρίκνωσης του τοπικού δασικού πλούτου.

Από την άλλη, η έλλειψη οργανωμένου σχεδίου αξιοποίησης αυτού του πλούτου στερεί τη Φθιώτιδα από προοπτικές ανάπτυξης τόσο στον πρωτογενή τομέα όσο και στον τομέα του τουρισμού. Η δασοπονία μπορεί αποδεδειγμένα να συμβάλλει στην αναζωογόνηση της υπαίθρου και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές, στα πλαίσια της αναγκαίας ανασυγκρότησης του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας, αναζωογονώντας και εκσυγχρονίζοντας παραδοσιακές δραστηριότητες που συνδέονται με το δάσος. Για παράδειγμα, έχει σχεδόν καταργηθεί στην πράξη κάθε οργανωμένη και ελεγχόμενη υλοτομία, πράγμα που γίνονταν παλιότερα με τους Δασικούς Συνεταιρισμούς σε κάθε χωριό, οι οποίοι, πέραν των άλλων, παρείχαν ένα συμπληρωματικό εισόδημα στις ορεινές οικογένειες. Αυτό μπορεί να επανέλθει μέσα από οργανωμένα σχέδια της Δασικής Υπηρεσίας, με σκοπό την κάλυψη με νόμιμο τρόπο της αυξανόμενης ανάγκης για καυσόξυλα, αλλά και των σύγχρονων απαιτήσεων για εναλλακτικά προϊόντα θέρμανσης, όπως η βιομάζα. Η αξιοποίηση δε της τελευταίας δημιουργεί μια σειρά επαγγελματικών δραστηριοτήτων, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στον καθαρισμό των δασών και στην προστασία τους από την πυρκαγιά.

Στον τομέα, επίσης, του τουρισμού οι δυνατότητες που προσφέρονται είναι πολλές και επίσης συνδέουν το δάσος με μια σειρά θέσεων εργασίας, που ξεκινούν από το ίδιο το τουριστικό προϊόν μέχρι και τις θέσεις παροχής υπηρεσιών που μπορούν να αναπτυχθούν γύρω από αυτό. Τέλος, δεν είναι καθόλου αμελητέος ο αριθμός θέσεων εργασίας που συνεπάγεται η προστασία, φύλαξη και διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων, δηλαδή ο αριθμός των φυλάκων και επιστημόνων που απαιτεί η αξιοποίηση του φυσικού μας πλούτου και που αναπόφευκτα θα έχει θετικές επιπτώσεις και στην αγορά του νομού. Κι αν όλα αυτά φαίνονται αδιανόητα σε εποχή κρίσης, να θυμίσουμε ότι αποδεδειγμένα η αποκατάσταση των δασικών καταστροφών κοστίζει σε κάθε χώρα πολύ περισσότερο από τις επενδύσεις στην πρόληψη και αξιοποίηση των δασών.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι θεωρούμε ζήτημα προτεραιότητας την προστασία του δάσους και καλούμε ακόμα μια φορά τους αρμόδιους περιφερειακούς φορείς και κάθε αρμόδιο παράγοντα να κάνουν συγκεκριμένα τα σχέδιά τους και να συζητήσουν με τις τοπικές κοινωνίες τα ζητήματα αυτά κάνοντας κοινωνούς τους δήμους και κάθε πολίτη, περιορίζοντας τις ανησυχίες μας για τα σχέδια που εξυφαίνονται για την εκποίηση της δημόσιας περιουσίας.

Είναι ανάγκη ακόμα να ανακοινώσουν σύντομα ποια προληπτικά μέτρα έχουν ληφθεί εφέτος για την προστασία από τις πυρκαγιές, τον αποτελεσματικό συντονισμό υπηρεσιών και τοπικών κοινωνιών στην αντιπυρική περίοδο.

Όμως, για να αλλάξουν και οι δασικές πολιτικές, για να γίνουν όλα αυτά, πρέπει να αλλάξουμε, να βοηθήσουμε, κι εμείς. Με αφορμή την Ημέρα Δασοπονίας ας συνειδητοποιήσουμε την αξία του δασικού πλούτου που διαθέτει ο τόπος μας και ας φροντίσουμε να πιέσουμε αλλά και να συμβάλλουμε σε θετικές πρωτοβουλίες για τα δάση μας, που μπορούν να αλλάξουν την εικόνα της περιοχής μας με τρόπο για τον οποίο θα νιώθουμε περήφανοι και όχι τύψεις προς τις επόμενες γενιές.

Πληροφορίες: Βάσω Νάκου τηλ 6983903061

10 Μαρ 2013

Μήνυμα συμπαράστασης των Οικολόγων Πράσινων στη συνέλευση των κατοίκων των Καστελλίων για τα μεταλλεία




ΜΗΝΥΜΑ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
στη συνέλευση των κατοίκων της κοινότητας Καστελλίων
09.03.2013
Αντιπροσωπεία των Οικολόγων Πράσινων βρέθηκε σήμερα στη συνέλευση των κατοίκων της κοινότητας των Καστελλίων για να εκφράσει την αμέριστη συμπαράσταση στις αντιδράσεις κατά του σχεδιαζόμενου νέου μεταλλείου βωξίτη στην περιοχή τους, και συγκεκριμένα στην θέση «Αλεφάντω», πάνω από το χωριό. Αν και δεν μας δόθηκε ο λόγος μέσα σε ένα έντονα φορτισμένο κλίμα, καταθέσαμε στο Τοπικό Συμβούλιο το παρόν κείμενο θέλοντας μ’ αυτό να συμβάλουμε στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Για άλλη μια φορά βρεθήκαμε μπροστά σε εικόνες οξύτατης αντιπαράθεσης. Για άλλη μια φορά η εταιρεία S&B χρησιμοποιεί τους εργαζόμενους ως ασπίδα για να υλοποιήσει τα σχέδιά της.

Συμμεριζόμαστε απόλυτα την αγωνία των Καστελλιωτών για το μέλλον της περιοχής τους και θα μας έχουν αρωγούς στο δύσκολο δρόμο μέχρι να πετύχουν το στόχο τους για τη ματαίωση των σχεδίων της εταιρείας.

Με την αφορμή αυτή θέλουμε να αναφερθούμε σε μερικά γενικότερα ζητήματα που αφορούν την εξορυκτική/μεταλλευτική βιομηχανία και τη σχέση της με την εκάστοτε τοπική κοινωνία και που είχαμε σκοπό να καταθέσουμε σήμερα στη συνέλευση, μια που είναι ένα θέμα το οποίο δεν κλείνει εύκολα

Στον ισχύοντα (χουντικό) Μεταλλευτικό Κώδικα ορίζεται σαφώς ότι η μεταλλευτική εκμετάλλευση είναι υπόθεση «εθνικής ωφελείας». Ο Μεταλλευτικός Κώδικας είναι ο νόμος που καθορίζει τον χαρακτηρισμό των μεταλλευτικών περιοχών και είναι από εκεί που ξεκινούν όλα (ή έστω τα περισσότερα) προβλήματα. Στον εν λόγω Μεταλλευτικό Κώδικα δεν γίνεται καμία απολύτως αναφορά σε «προστασία του περιβάλλοντος» και δεν προβλέπεται καμία δυνατότητα, ούτε της τοπική κοινωνίας ούτε καν των αιρετών οργάνων της αυτοδιοίκησης, να αρνηθούν την εκμετάλλευση. Αυτό βέβαια δεν είναι περίεργο για ένα νόμο του 1972 – το περίεργο είναι ότι αυτός ο νόμος ισχύει και ρυθμίζει τις ζωές μας ακόμα και σήμερα! και φυσικά κάτω από το πρίσμα των σημερινών συνθηκών και του fast track, το ζήτημα παίρνει δραματικό χαρακτήρα

Από τη στιγμή που μια περιοχή μετατρέπεται σε «Οριστική Παραχώρηση», η τοπική κοινωνία διαπιστώνει ότι δεν έχει πλέον απολύτως κανένα δικαίωμα πάνω σ’ αυτή την έκταση. Ένα παράδειγμα είναι το ΣΧΟΟΑΠ του πρώην Δήμου  Καλλιέων, όπου η εταιρεία με παρέμβασή της ζητάει να μην συμπεριληφθεί καμία πρόβλεψη στη Μελέτη του ΣΧΟΟΑΠ όσον αφορά στην έκταση του Δήμου, που είναι χαρακτηρισμένη «μεταλλευτική ιδιοκτησία». Απαιτεί δηλαδή η «Οριστική Παραχώρηση» ως μεταλλευτική περιοχή, να μην μπορεί να μπει σε κανένα χωροταξικό σχεδιασμό με το επιχείρημα ότι «στη μεταλλευτική ιδιοκτησία δεν μπορούν να χωροθετηθούν άλλες δραστηριότητες»!

Ως υπόθεση «εθνικής ωφελείας» η μεταλλεία έχει προτεραιότητα έναντι όλων των άλλων δραστηριοτήτων. Το θεσμικό πλαίσιο για τις μεταλλευτικές περιοχές αποσκοπεί στη διευκόλυνση της άσκησης της μεταλλείας αφαιρώντας όλα τα εμπόδια, δηλαδή στραγγαλίζοντας όλες τις άλλες, πιθανά ανταγωνιστικές, δραστηριότητες. Ό,τι δηλαδή ισχύει στην υπόλοιπη Ελλάδα, δεν ισχύει σ’ αυτές τις περιοχές. Αν ο Δήμος Δελφών για παράδειγμα θελήσει να εντάξει την ορεινή περιοχή των Καστελλίων σε κάποιο επιδοτούμενο πρόγραμμα της Ε.Ε., π.χ. οικοτουρισμού ή ανάπτυξης των ορεινών όγκων, μονοπατιών κλπ, θα διαπιστώσει ότι δεν μπορεί. Αν κάποιος ιδιώτης θελήσει να στήσει μια επιχείρηση δεν θα πάρει όχι μόνο επιδότηση, αλλά ούτε άδεια σκοπιμότητας. Αν κάποιος χτίσει εκεί το σπίτι του, μπορεί ανά πάσα στιγμή να ανοίξει ένα μεταλλείο κάτω από τα πόδια του. Και αν υπάρχει κίνδυνος για τα κτίσματα ή για τη ζωή των κατοίκων, ο μεταλλειοκτήτης έχει το δικαίωμα της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης της ιδιοκτησίας, γιατί "το δικαίωμα στη μεταλλειοκτησία κατισχύει καταρχήν του δικαιώματος στην ιδιοκτησία"!

Είναι προφανές ότι αυτή η μορφή εκμετάλλευσης πλήττει καίρια την οικονομία της τοπικής κοινωνίας. Δεν ξέρουμε πόσο οι κάτοικοι των Καστελλίων το έχουν νοιώσει ακόμα· όμως, το αποτέλεσμα του χαρακτηρισμού και μόνο μιας περιοχής ως μεταλλευτικής, μπορεί να καθυστερήσει να εκδηλωθεί, αλλά οι αξίες των ακινήτων πέφτουν μέχρις εκμηδενισμού(είμαστε κάτω από την «Αλεφάντω»…), οι περιοχές αυτές αφαιρούνται από κάθε παραγωγική χρήση και οι δυνατότητες απασχόλησης στην περιοχή μειώνονται. Τα περί «αρμονικής συνύπαρξης μεταλλείων και άλλων δραστηριοτήτων», ακόμα και τουρισμού, είναι σκόπιμα ψεύδη, αφού η ίδια η νομοθεσία απαγορεύει άλλες δραστηριότητες.

Τώρα που φθάσαμε στην ώρα της έγκρισης της εκμετάλλευσης του μεταλλείου στη θέση «Αλεφάντω», η τοπική κοινωνία των Καστελλίων έχει να αντιμετωπίσει μια ήδη διαμορφωμένη κατάσταση. Μέχρι το στάδιο του ορισμού μιας περιοχής ως μεταλλευτικής, δεν υπάρχει καμία ενημέρωση των πολιτών, ούτε φυσικά γνωμοδότηση των τοπικών και περιφερειακών οργάνων. Η Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση/Αξιολόγηση δίδεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης, χωρίς να απαιτείται γνωμοδότηση από τοπικούς φορείς. Όταν φτάσουμε στο στάδιο της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, τίθεται εκβιαστικά στους κατοίκους το δίλημμα «ναι ή όχι στο μεταλλείο» που ισοδυναμεί με «μεταλλείο ή τίποτα» ή με «μεταλλείο ή ανεργία», αφού ο νόμος δεν αφήνει άλλες επιλογές ανάπτυξης της περιοχής. Και να πώς η εταιρεία χρησιμοποιεί ως ασπίδα τους εργαζόμενους…

Ακόμα κι αν βρεθεί ένας τρόπος να ακυρωθεί τελικά το έργο από το Συμβούλιο Επικρατείας, το πρόβλημα της περιοχής δεν λύνεται, εφ’ όσον παραμένει το καθεστώς της μεταλλειοκτησίας· οι δε προτάσεις για εκμετάλλευση θα επανέρχονται ανά τακτά διαστήματα και με διάφορους μανδύες. Άρση της μεταλλειοκτησίας μπορεί να γίνει μετά παρέλευση τριών ετών χωρίς έρευνα ή εκμετάλλευση. Απαιτείται όμως πολιτική βούληση που, σύμφωνα με τις εμπειρίες, δεν υπάρχει ποτέ. Αντιθέτως, πάντα βρίσκεται κάποια αφορμή για να παραταθεί η μεταλλειοκτησία.

Ο λόγος που τα λέμε όλα αυτά είναι ότι θα θέλαμε να ξεκινήσει μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα, που γεννά η μεταλλευτική βιομηχανία σε πανελλήνιο επίπεδο. Τα προβλήματα αυτά είναι ελάχιστα γνωστά στον Έλληνα πολίτη, που δεν έχει την ατυχία να έχει δίπλα του ένα μεταλλείο. Η δημιουργία ενός κοινού μετώπου ανάμεσα σε όλους που αγωνίζονται για το περιβάλλον, ανάμεσα στο Πέραμα του Έβρου, τις Σκουριές στη Χαλκιδική, το Κουμαρίτσι και την Οίτη, τα Καστέλλια και τη Γκιώνα, είναι απαραίτητη.

Θεωρούμε ότι πρέπει να στοχεύσουμε στην καρδιά του προβλήματος που είναι η νομοθεσία και να διατυπώσουμε συλλογικά, ως κοινωνία, το αίτημα της αλλαγής της. Όσο δεν το κάνουμε εμείς, το κάνουν οι μεταλλευτικές εταιρείες προς την αντίθετη κατεύθυνση. Εδώ χρειάζεται και η συγκεκριμένη δέσμευση της αντιπολίτευσης. Δεν είναι δυνατόν στη σημερινή εποχή που η αειφορία έχει ανακηρυχθεί στη βασικότερη συνιστώσα κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας, εμείς να δεχόμαστε ακόμα να συζητάμε την καταστροφή ολόκληρων βουνών. Δεν είναι δυνατόν να δεχόμαστε την ισχύ ενός αποικιοκρατικού νόμου, που αντιμετωπίζει τους ντόπιους κατοίκους περίπου σαν τους ταλαίπωρους Ινδιάνους στην εποχή των Ισπανών.

Πρέπει να γνωστοποιήσουμε το πρόβλημα σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας, να αναζητήσουμε συμμαχίες, να διαμορφώσουμε προτάσεις και τελικά να απαιτήσουμε τη ριζική αναμόρφωση του Μεταλλευτικού Κώδικα.

1 Μαρ 2013

Ο Νίκος Χρυσόγελος στο Business Plan

Ο Ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Νίκος Χρυσόγελος μιλά στο Business Plan του Star Κεντρικής Ελλάδας, στα πλαίσια του περιφερειακού συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε σε Λαμία και Χαλκίδα, με θέμα "Αναπτυξιακές πρωτοβουλίες της Ε.Ε κατά της οικονομικής κρίσης - Πολιτικές για την Περιφερειακή Ανάπτυξη"


Περιδιαβαίνοντας στους δρόμους της πόλης διαπιστώνει κανείς ότι η κρίση έχει χτυπήσει σημαντικά πέραν των άλλων και τις μικρές επιχειρήσεις των περιπτέρων. Αρκετά περίπτερα στην πόλη μας, τα περισσότερα ίσως, παραμένουν κλειστά γιατί δεν είναι πια οικονομικά βιώσιμα.

Σε πολλές περιπτώσεις βέβαια το κλείσιμο δεν οφείλεται μόνο στην οικονομική κρίση, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο δίνονταν οι άδειες τα τελευταία χρόνια. Το αποτέλεσμα ήταν να παρουσιαστεί κορεσμός στο κέντρο και να υποχρεώνονται να μετακινούνται σε περιοχές με μειωμένη εμπορική κίνηση.

Η αλήθεια είναι πως τα περίπτερα είναι ένα τόσο συνηθισμένο κομμάτι της καθημερινότητας όλων μας, που ξεχνάμε πως είναι τα «μικρά θαύματα», ο θρίαμβος της ελληνικής πατέντας, που σε ελάχιστα τετραγωνικά χωράνε τα πάντα. Οι καθημερινές αλλαγές, οι προσθήκες, οι ευρεσιτεχνίες, είναι μέσα στο πρόγραμμα και ανάλογα με τη θέση που είναι, αλλάζει και το περιεχόμενο των εμπορευμάτων. Ξεχνάμε επίσης ότι οι άδειες δόθηκαν σύμφωνα με το Ν.Δ.1044/1971 (ΦΕΚ Α 245) "περί προστασίας και αποκαταστάσεως των Αναπήρων Πολέμου Οπλιτών και Θυμάτων Πολέμου". Το κράτος ποτέ δεν είχε χρήματα και ανακάλυψε αυτή την πατέντα του περιπτέρου δίνοντας άδεια για «μαγαζί» πάνω στο πεζοδρόμιο, που δεν του στοίχισε τίποτα.

Το γεγονός ότι σήμερα πολλά από αυτά παραμένουν κλειστά, έχει μια σειρά παρενέργειες. Πολλά από τα κιόσκια των περιπτέρων, ως εγκαταλελειμμένοι πια χώροι, έχουν γίνει εστίες ρύπανσης, εκπέμπουν εικόνες αισθητικής παρακμής και γενικά δεν είναι ό,τι καλύτερο.

Όμως δεν αρκούν οι διαπιστώσεις. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουμε τίποτα με τους συμπαθείς συμπολίτες μας, τους περιπτεράδες, το θέμα είναι τι μπορεί και τι πρέπει να γίνει: Έχουμε κατ’ αρχήν την αλλαγή της νομοθεσίας. Όπως είναι γνωστό, οι δήμοι, με την εφαρμογή του Ν. 4093/2012 «Έγκριση Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013−2016» έχουν πια και την αρμοδιότητα για τα περίπτερα, που μέχρι πρότινος ανήκε κυρίως στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Ο Νόμος ορίζει: «Με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου καθορίζονται οι θέσεις των περιπτέρων και αποτυπώνονται σε σχετικά τοπογραφικά διαγράμματα αρμόζουσας κλίμακας, στα οποία απεικονίζεται και ο κοινόχρηστος περιβάλλων χώρος. Η ανωτέρω απόφαση εκδίδεται μετά από γνώμη της οικείας δημοτικής ή τοπικής κοινότητας και εισήγηση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, όπου αυτή λειτουργεί».

Στα πλαίσια αυτά, η Δημοτική Αρχή πρέπει να συγκεντρώσει όλους τους φακέλους των περιπτέρων, να απευθυνθεί στους ιδιοκτήτες και να συζητήσει μαζί τους για την εφαρμογή της νομοθεσίας. Υπόψη ότι ο Νόμος προβλέπει για την άδεια, πέραν της χωροθέτησης, δημοπρασία με ευθύνη της δημοτικής αρχής. Για όσα περίπτερα δεν υπάρχει πλέον ενδιαφέρον, πρέπει να αναζητηθεί τρόπος για την απομάκρυνση, τον καθαρισμό και τον εξωραϊσμό του χώρου. Στόχος είναι η αποσυμφόρηση των δρόμων, η απελευθέρωση των πεζοδρομίων και η εξασφάλιση χώρου για τους πεζούς. Πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχουν περίπτερα πάνω σε πεζοδρόμια και να πουλάνε τα πάντα. Ευρωπαϊκή μελέτη, που ήρθε στη δημοσιότητα. αναφέρει πως σε λίγα χρόνια θα πρέπει να εναρμονιστούν με τον τρόπο που λειτουργούν όλα τα υπόλοιπα καταστήματα. Θα πρέπει να φύγουν από τα πεζοδρόμια, να στεγαστούν σε ισόγεια καταστήματα και να καθοριστούν τα αγαθά που θα πωλούνται.

Γενικά πρέπει να υπάρξει μια κινητικότητα για τα περίπτερα εκ μέρους της Δημοτικής Αρχής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, γιατί νομίζουμε ότι οι συνθήκες είναι ώριμες

* Ο Στέφανος Σταμέλλος είναι μέλος της Πρωτοβουλίας Ενεργών Πολιτών Λαμίας

Σκέψεις για την Πολιτιστική Πολιτική στη σημερινή συγκυρία

Κινητοποίηση όλων των δημιουργικών και πνευματικών δυνάμεων
και η ανάδειξη των συμμετοχικών θεσμών της πόλης
Ο πολιτιστικός ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ήταν και είναι αναντικατάστατος. Όμως αυτό πρέπει να αποδεικνύεται διαρκώς. Στη σημερινή ειδικά συγκυρία της ολόπλευρης κρίσης, η πολιτιστική προσφορά και δράση είναι ουσιαστικός παράγοντας άμβλυνσης και αντίδοτο της κοινωνικής κατάθλιψης και της φτώχειας.

Χωρίς αμφιβολία η εποχή άλλαξε, η ζωή μας άλλαξε, τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται, ο κοινωνικός ιστός είναι σε άμεσο κίνδυνο κατάρρευσης, οι ευθύνες όλων μας είναι τεράστιες. Ζούμε σε μια εποχή όπου η συμμετοχή και η κοινή δράση είναι “είδος εν ανεπαρκεία”, ίσως και “υπό εξαφάνιση”. Ναι, αλλά τη στιγμή που όλα αλλάζουν, είναι καιρός να αλλάξουμε κι εμείς!

Η Αυτοδιοίκηση, ο Δήμος, γενικότερα αλλά και ειδικά σήμερα, δεν πρέπει να λειτουργεί γραφειοκρατικά στον πολιτισμό, κυρίως με τη λογική “του καθήκοντος” ή “να δείξουμε ότι γίνονται εκδηλώσεις”. Αντίθετα, πρέπει να ενσωματώνει στην πολιτιστική πρακτική θέματα της σύγχρονης κοινωνίας και της συγκυρίας, όπως: ο ελεύθερος χρόνος των πολιτών και η καθημερινότητα του άνεργου, η ψυχαγωγία των νέων, οι μετανάστες, τα προβλήματα της οικογένειας και οι κοινωνικές σχέσεις μέσα στην κρίση, η τάση για απομόνωση του άνεργου και του απολυμένου, τα μεγάλα ζητήματα της αλληλεγγύης και όλα αυτά μέσα από τις τέχνες, τη γνώση, την επιστήμη.

Στη Λαμία η εκτίμησή μας είναι ότι απουσιάζει μια τέτοια σαφής και ολοκληρωμένη πολιτική και σχέδιο. Ένα σχέδιο που να αγκαλιάζει το σύνολο των πολιτιστικών δράσεων του Δήμου και να έχει ένα ξεκάθαρο στόχο και μόνιμο χαρακτήρα με βάση τη συγκυρία. Αντίθετα, όλα τα θέματα που αφορούν το πολιτιστικό πεδίο «τρέχουν» ως να μη συμβαίνει τίποτα, με τον ίδιο ρυθμό αυτό της προηγούμενης δεκαετίας. Το προδίδει αυτό η εμφάνιση της πόλης σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η άναρχη και άτσαλη ρύπανση μέσα και γύρω από την πόλη με αφίσες συμπαθών τραγουδιστριών και τραγουδιστών είναι αυτό που κυριαρχεί, δίνοντας στους επισκέπτες το στίγμα της αισθητικής και λειτουργώντας καταλυτικά στο υποσυνείδητο του δημότη, ιδιαίτερα των νέων.

Κατά την ταπεινή μας γνώμη είναι όσο ποτέ άλλοτε αναγκαίο σήμερα η διαμόρφωση ενός νέου πολιτιστικού προγράμματος δράσης, που να κινητοποιεί όλες τις δημιουργικές και πνευματικές δυνάμεις του τόπου μας, να χρησιμοποιεί τα μέσα, τους χώρους και τις υποδομές που διαθέτει η πόλη και να αξιοποιεί την πνευματική μας κληρονομιά. Ένα πρόγραμμα που να διαρκεί όλο το έτος και να απευθύνεται σ’ ολόκληρη την κοινωνία και ιδιαίτερα στους ανήμπορους και τις ομάδες που οδηγούνται στο περιθώριο. Αυτό για να γίνει πράξη απαιτείται η ενεργοποίηση των συμμετοχικών θεσμών και η ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών στον πολιτιστικό τομέα. Είναι ίσως ο μοναδικός δρόμος.

Γι’ αυτό προτείνουμε τη συγκρότηση στην πόλη μας ενός Επίτιμου Συμβουλίου Πολιτιστικής Πολιτικής και Δράσης με στόχους: την καταγραφή του καλλιτεχνικού δυναμικού, τη συγκέντρωση των απόψεων ειδικευμένων καλλιτεχνών γύρω από την πολιτιστική πολιτική και πρακτική, τη συγκρότηση της Πολιτιστικής Επιτροπής του Δήμου από δημότες με γνώμονα την όρεξη για δουλειά και τη διάθεση του χρόνου και την ουσιαστική αναγνώριση του ρόλου των καλλιτεχνών και των ανθρώπων του πνεύματος. Στο Επίτιμο αυτό Συμβούλιο να συμμετέχουν όλοι, όσοι αποδεδειγμένα έχουν έργο καλλιτεχνικό: Λογοτέχνες, ζωγράφοι, μουσικοί, ηθοποιοί και γενικότερα λόγιοι και καλλιτέχνες της περιοχής, καθώς και εκπρόσωποι φορέων με καλλιτεχνική και πολιτιστική δραστηριότητα και να εμπλουτίζεται δε διαρκώς από μέλη, που θα προτείνουν οι ίδιοι οι δημότες.

Μια φορά το χρόνο να γίνεται το Ετήσιο Συνέδριο των μελών του Συμβουλίου, στο οποίο να καταγράφονται οι απόψεις, παρατηρήσεις και προτάσεις των επίτιμων μελών, να γίνεται απολογισμός της χρονιάς που πέρασε με αναφορά στις αδυναμίες και στις ελλείψεις υποδομών και να ορίζονται οι στόχοι και το διεκδικητικό πλαίσιο για τον επόμενο χρόνο. Να χαράσσεται το πλαίσιο της πολιτιστικής δράσης για την επόμενη χρονική περίοδο στους βασικούς άξονες, πιθανά χρονοδιαγράμματα, κοινές εκδηλώσεις κλπ και να ορίζεται το επόμενο Συνέδριο ή και τα έκτακτα, αν εκτιμηθεί ότι κάποιοι λόγοι το επιβάλουν. Να διαχωρίζονται οι επιμέρους τομείς (θέατρο, κινηματογράφος, ζωγραφική, μουσική, χορός, λογοτεχνία κλπ) με σκοπό κάθε ένα μέλος να εντάσσεται αυτόματα στον τομέα του, όπου και να καλείται να ορίσει τον υπεύθυνο του τομέα με πιθανή κυκλική εναλλαγή του ρόλου. Κάθε τομέας να αναπτύσσει το δικό του πρόγραμμα μέσα στο χρόνο και να απευθύνεται στην Πολιτιστική Επιτροπή του Δήμου για πιθανή βοήθεια, για το συντονισμό των κοινών εκδηλώσεων, για το κλείσιμο των αιθουσών κλπ.

Με άλλα λόγια πρέπει να αλλάξει ριζικά η αντίληψη σχετικά με την πολιτιστική δράση του Δήμου. Οι δραστηριότητες πρέπει να στοχεύουν στην ανάπτυξη του μαζικού πολιτισμού, στη συμμετοχή όσο γίνεται περισσότερων συμπολιτών μας στις γειτονιές, στις συνοικίες, τα χωριά και στα σχολεία. Να “μεταφερθεί” η ευθύνη στους μαζικούς και τους άλλους φυσικούς φορείς του πολιτισμού με την φροντίδα και την οικονομική στήριξη του Δήμου.

Τέλος, για τη σύνδεση όλων αυτών χρειάζεται η έκδοση ενός ενημερωτικού ηλεκτρονικού περιοδικού, που να ενημερώνει γύρω από τα πολιτιστικά δρώμενα στην πόλη μας και τις εκδηλώσεις, να δημοσιεύει απόψεις και κριτικές.

Η συνολική φιλοσοφία και στάση να είναι διεκδικητική απέναντι στα προβλήματα και ανεξάρτητη από τις προθέσεις της εκάστοτε δημοτικής αρχής. Αυτό ο Δήμος, ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο, καλούνται - και οφείλουν - να το σεβαστούν και να αρθούν πάνω από προσωπικές φιλοδοξίες και απόψεις, τις οποίες θα πρέπει να τις καταθέτουν στο Συνέδριο ως ισότιμα μέλη των άλλων επίτιμων. Ο ρόλος του Δήμου να είναι συντονιστικός και να υλοποιείται με τους υπαλλήλους – συμβούλους και την Πολιτιστική Επιτροπή.

Η πρόταση έχει ξανακατατεθεί, έχει ένα παρελθόν, ας ελπίσουμε στο μέλλον της
Λαμία, 25/2/2013
Στέφανος Σταμέλλος