και η ανάδειξη των συμμετοχικών θεσμών της πόλης
Ο πολιτιστικός ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ήταν και είναι αναντικατάστατος. Όμως αυτό πρέπει να αποδεικνύεται διαρκώς. Στη σημερινή ειδικά συγκυρία της ολόπλευρης κρίσης, η πολιτιστική προσφορά και δράση είναι ουσιαστικός παράγοντας άμβλυνσης και αντίδοτο της κοινωνικής κατάθλιψης και της φτώχειας. Χωρίς αμφιβολία η εποχή άλλαξε, η ζωή μας άλλαξε, τα προβλήματα πολλαπλασιάζονται, ο κοινωνικός ιστός είναι σε άμεσο κίνδυνο κατάρρευσης, οι ευθύνες όλων μας είναι τεράστιες. Ζούμε σε μια εποχή όπου η συμμετοχή και η κοινή δράση είναι “είδος εν ανεπαρκεία”, ίσως και “υπό εξαφάνιση”. Ναι, αλλά τη στιγμή που όλα αλλάζουν, είναι καιρός να αλλάξουμε κι εμείς!
Η Αυτοδιοίκηση, ο Δήμος, γενικότερα αλλά και ειδικά σήμερα, δεν πρέπει να λειτουργεί γραφειοκρατικά στον πολιτισμό, κυρίως με τη λογική “του καθήκοντος” ή “να δείξουμε ότι γίνονται εκδηλώσεις”. Αντίθετα, πρέπει να ενσωματώνει στην πολιτιστική πρακτική θέματα της σύγχρονης κοινωνίας και της συγκυρίας, όπως: ο ελεύθερος χρόνος των πολιτών και η καθημερινότητα του άνεργου, η ψυχαγωγία των νέων, οι μετανάστες, τα προβλήματα της οικογένειας και οι κοινωνικές σχέσεις μέσα στην κρίση, η τάση για απομόνωση του άνεργου και του απολυμένου, τα μεγάλα ζητήματα της αλληλεγγύης και όλα αυτά μέσα από τις τέχνες, τη γνώση, την επιστήμη.
Στη Λαμία η εκτίμησή μας είναι ότι απουσιάζει μια τέτοια σαφής και ολοκληρωμένη πολιτική και σχέδιο. Ένα σχέδιο που να αγκαλιάζει το σύνολο των πολιτιστικών δράσεων του Δήμου και να έχει ένα ξεκάθαρο στόχο και μόνιμο χαρακτήρα με βάση τη συγκυρία. Αντίθετα, όλα τα θέματα που αφορούν το πολιτιστικό πεδίο «τρέχουν» ως να μη συμβαίνει τίποτα, με τον ίδιο ρυθμό αυτό της προηγούμενης δεκαετίας. Το προδίδει αυτό η εμφάνιση της πόλης σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η άναρχη και άτσαλη ρύπανση μέσα και γύρω από την πόλη με αφίσες συμπαθών τραγουδιστριών και τραγουδιστών είναι αυτό που κυριαρχεί, δίνοντας στους επισκέπτες το στίγμα της αισθητικής και λειτουργώντας καταλυτικά στο υποσυνείδητο του δημότη, ιδιαίτερα των νέων.
Κατά την ταπεινή μας γνώμη είναι όσο ποτέ άλλοτε αναγκαίο σήμερα η διαμόρφωση ενός νέου πολιτιστικού προγράμματος δράσης, που να κινητοποιεί όλες τις δημιουργικές και πνευματικές δυνάμεις του τόπου μας, να χρησιμοποιεί τα μέσα, τους χώρους και τις υποδομές που διαθέτει η πόλη και να αξιοποιεί την πνευματική μας κληρονομιά. Ένα πρόγραμμα που να διαρκεί όλο το έτος και να απευθύνεται σ’ ολόκληρη την κοινωνία και ιδιαίτερα στους ανήμπορους και τις ομάδες που οδηγούνται στο περιθώριο. Αυτό για να γίνει πράξη απαιτείται η ενεργοποίηση των συμμετοχικών θεσμών και η ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών στον πολιτιστικό τομέα. Είναι ίσως ο μοναδικός δρόμος.
Γι’ αυτό προτείνουμε τη συγκρότηση στην πόλη μας ενός Επίτιμου Συμβουλίου Πολιτιστικής Πολιτικής και Δράσης με στόχους: την καταγραφή του καλλιτεχνικού δυναμικού, τη συγκέντρωση των απόψεων ειδικευμένων καλλιτεχνών γύρω από την πολιτιστική πολιτική και πρακτική, τη συγκρότηση της Πολιτιστικής Επιτροπής του Δήμου από δημότες με γνώμονα την όρεξη για δουλειά και τη διάθεση του χρόνου και την ουσιαστική αναγνώριση του ρόλου των καλλιτεχνών και των ανθρώπων του πνεύματος. Στο Επίτιμο αυτό Συμβούλιο να συμμετέχουν όλοι, όσοι αποδεδειγμένα έχουν έργο καλλιτεχνικό: Λογοτέχνες, ζωγράφοι, μουσικοί, ηθοποιοί και γενικότερα λόγιοι και καλλιτέχνες της περιοχής, καθώς και εκπρόσωποι φορέων με καλλιτεχνική και πολιτιστική δραστηριότητα και να εμπλουτίζεται δε διαρκώς από μέλη, που θα προτείνουν οι ίδιοι οι δημότες.
Μια φορά το χρόνο να γίνεται το Ετήσιο Συνέδριο των μελών του Συμβουλίου, στο οποίο να καταγράφονται οι απόψεις, παρατηρήσεις και προτάσεις των επίτιμων μελών, να γίνεται απολογισμός της χρονιάς που πέρασε με αναφορά στις αδυναμίες και στις ελλείψεις υποδομών και να ορίζονται οι στόχοι και το διεκδικητικό πλαίσιο για τον επόμενο χρόνο. Να χαράσσεται το πλαίσιο της πολιτιστικής δράσης για την επόμενη χρονική περίοδο στους βασικούς άξονες, πιθανά χρονοδιαγράμματα, κοινές εκδηλώσεις κλπ και να ορίζεται το επόμενο Συνέδριο ή και τα έκτακτα, αν εκτιμηθεί ότι κάποιοι λόγοι το επιβάλουν. Να διαχωρίζονται οι επιμέρους τομείς (θέατρο, κινηματογράφος, ζωγραφική, μουσική, χορός, λογοτεχνία κλπ) με σκοπό κάθε ένα μέλος να εντάσσεται αυτόματα στον τομέα του, όπου και να καλείται να ορίσει τον υπεύθυνο του τομέα με πιθανή κυκλική εναλλαγή του ρόλου. Κάθε τομέας να αναπτύσσει το δικό του πρόγραμμα μέσα στο χρόνο και να απευθύνεται στην Πολιτιστική Επιτροπή του Δήμου για πιθανή βοήθεια, για το συντονισμό των κοινών εκδηλώσεων, για το κλείσιμο των αιθουσών κλπ.
Με άλλα λόγια πρέπει να αλλάξει ριζικά η αντίληψη σχετικά με την πολιτιστική δράση του Δήμου. Οι δραστηριότητες πρέπει να στοχεύουν στην ανάπτυξη του μαζικού πολιτισμού, στη συμμετοχή όσο γίνεται περισσότερων συμπολιτών μας στις γειτονιές, στις συνοικίες, τα χωριά και στα σχολεία. Να “μεταφερθεί” η ευθύνη στους μαζικούς και τους άλλους φυσικούς φορείς του πολιτισμού με την φροντίδα και την οικονομική στήριξη του Δήμου.
Τέλος, για τη σύνδεση όλων αυτών χρειάζεται η έκδοση ενός ενημερωτικού ηλεκτρονικού περιοδικού, που να ενημερώνει γύρω από τα πολιτιστικά δρώμενα στην πόλη μας και τις εκδηλώσεις, να δημοσιεύει απόψεις και κριτικές.
Η συνολική φιλοσοφία και στάση να είναι διεκδικητική απέναντι στα προβλήματα και ανεξάρτητη από τις προθέσεις της εκάστοτε δημοτικής αρχής. Αυτό ο Δήμος, ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο, καλούνται - και οφείλουν - να το σεβαστούν και να αρθούν πάνω από προσωπικές φιλοδοξίες και απόψεις, τις οποίες θα πρέπει να τις καταθέτουν στο Συνέδριο ως ισότιμα μέλη των άλλων επίτιμων. Ο ρόλος του Δήμου να είναι συντονιστικός και να υλοποιείται με τους υπαλλήλους – συμβούλους και την Πολιτιστική Επιτροπή.
Η πρόταση έχει ξανακατατεθεί, έχει ένα παρελθόν, ας ελπίσουμε στο μέλλον της
Λαμία, 25/2/2013
Στέφανος Σταμέλλος
Η Αυτοδιοίκηση, ο Δήμος, γενικότερα αλλά και ειδικά σήμερα, δεν πρέπει να λειτουργεί γραφειοκρατικά στον πολιτισμό, κυρίως με τη λογική “του καθήκοντος” ή “να δείξουμε ότι γίνονται εκδηλώσεις”. Αντίθετα, πρέπει να ενσωματώνει στην πολιτιστική πρακτική θέματα της σύγχρονης κοινωνίας και της συγκυρίας, όπως: ο ελεύθερος χρόνος των πολιτών και η καθημερινότητα του άνεργου, η ψυχαγωγία των νέων, οι μετανάστες, τα προβλήματα της οικογένειας και οι κοινωνικές σχέσεις μέσα στην κρίση, η τάση για απομόνωση του άνεργου και του απολυμένου, τα μεγάλα ζητήματα της αλληλεγγύης και όλα αυτά μέσα από τις τέχνες, τη γνώση, την επιστήμη.
Στη Λαμία η εκτίμησή μας είναι ότι απουσιάζει μια τέτοια σαφής και ολοκληρωμένη πολιτική και σχέδιο. Ένα σχέδιο που να αγκαλιάζει το σύνολο των πολιτιστικών δράσεων του Δήμου και να έχει ένα ξεκάθαρο στόχο και μόνιμο χαρακτήρα με βάση τη συγκυρία. Αντίθετα, όλα τα θέματα που αφορούν το πολιτιστικό πεδίο «τρέχουν» ως να μη συμβαίνει τίποτα, με τον ίδιο ρυθμό αυτό της προηγούμενης δεκαετίας. Το προδίδει αυτό η εμφάνιση της πόλης σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η άναρχη και άτσαλη ρύπανση μέσα και γύρω από την πόλη με αφίσες συμπαθών τραγουδιστριών και τραγουδιστών είναι αυτό που κυριαρχεί, δίνοντας στους επισκέπτες το στίγμα της αισθητικής και λειτουργώντας καταλυτικά στο υποσυνείδητο του δημότη, ιδιαίτερα των νέων.
Κατά την ταπεινή μας γνώμη είναι όσο ποτέ άλλοτε αναγκαίο σήμερα η διαμόρφωση ενός νέου πολιτιστικού προγράμματος δράσης, που να κινητοποιεί όλες τις δημιουργικές και πνευματικές δυνάμεις του τόπου μας, να χρησιμοποιεί τα μέσα, τους χώρους και τις υποδομές που διαθέτει η πόλη και να αξιοποιεί την πνευματική μας κληρονομιά. Ένα πρόγραμμα που να διαρκεί όλο το έτος και να απευθύνεται σ’ ολόκληρη την κοινωνία και ιδιαίτερα στους ανήμπορους και τις ομάδες που οδηγούνται στο περιθώριο. Αυτό για να γίνει πράξη απαιτείται η ενεργοποίηση των συμμετοχικών θεσμών και η ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών στον πολιτιστικό τομέα. Είναι ίσως ο μοναδικός δρόμος.
Γι’ αυτό προτείνουμε τη συγκρότηση στην πόλη μας ενός Επίτιμου Συμβουλίου Πολιτιστικής Πολιτικής και Δράσης με στόχους: την καταγραφή του καλλιτεχνικού δυναμικού, τη συγκέντρωση των απόψεων ειδικευμένων καλλιτεχνών γύρω από την πολιτιστική πολιτική και πρακτική, τη συγκρότηση της Πολιτιστικής Επιτροπής του Δήμου από δημότες με γνώμονα την όρεξη για δουλειά και τη διάθεση του χρόνου και την ουσιαστική αναγνώριση του ρόλου των καλλιτεχνών και των ανθρώπων του πνεύματος. Στο Επίτιμο αυτό Συμβούλιο να συμμετέχουν όλοι, όσοι αποδεδειγμένα έχουν έργο καλλιτεχνικό: Λογοτέχνες, ζωγράφοι, μουσικοί, ηθοποιοί και γενικότερα λόγιοι και καλλιτέχνες της περιοχής, καθώς και εκπρόσωποι φορέων με καλλιτεχνική και πολιτιστική δραστηριότητα και να εμπλουτίζεται δε διαρκώς από μέλη, που θα προτείνουν οι ίδιοι οι δημότες.
Μια φορά το χρόνο να γίνεται το Ετήσιο Συνέδριο των μελών του Συμβουλίου, στο οποίο να καταγράφονται οι απόψεις, παρατηρήσεις και προτάσεις των επίτιμων μελών, να γίνεται απολογισμός της χρονιάς που πέρασε με αναφορά στις αδυναμίες και στις ελλείψεις υποδομών και να ορίζονται οι στόχοι και το διεκδικητικό πλαίσιο για τον επόμενο χρόνο. Να χαράσσεται το πλαίσιο της πολιτιστικής δράσης για την επόμενη χρονική περίοδο στους βασικούς άξονες, πιθανά χρονοδιαγράμματα, κοινές εκδηλώσεις κλπ και να ορίζεται το επόμενο Συνέδριο ή και τα έκτακτα, αν εκτιμηθεί ότι κάποιοι λόγοι το επιβάλουν. Να διαχωρίζονται οι επιμέρους τομείς (θέατρο, κινηματογράφος, ζωγραφική, μουσική, χορός, λογοτεχνία κλπ) με σκοπό κάθε ένα μέλος να εντάσσεται αυτόματα στον τομέα του, όπου και να καλείται να ορίσει τον υπεύθυνο του τομέα με πιθανή κυκλική εναλλαγή του ρόλου. Κάθε τομέας να αναπτύσσει το δικό του πρόγραμμα μέσα στο χρόνο και να απευθύνεται στην Πολιτιστική Επιτροπή του Δήμου για πιθανή βοήθεια, για το συντονισμό των κοινών εκδηλώσεων, για το κλείσιμο των αιθουσών κλπ.
Με άλλα λόγια πρέπει να αλλάξει ριζικά η αντίληψη σχετικά με την πολιτιστική δράση του Δήμου. Οι δραστηριότητες πρέπει να στοχεύουν στην ανάπτυξη του μαζικού πολιτισμού, στη συμμετοχή όσο γίνεται περισσότερων συμπολιτών μας στις γειτονιές, στις συνοικίες, τα χωριά και στα σχολεία. Να “μεταφερθεί” η ευθύνη στους μαζικούς και τους άλλους φυσικούς φορείς του πολιτισμού με την φροντίδα και την οικονομική στήριξη του Δήμου.
Τέλος, για τη σύνδεση όλων αυτών χρειάζεται η έκδοση ενός ενημερωτικού ηλεκτρονικού περιοδικού, που να ενημερώνει γύρω από τα πολιτιστικά δρώμενα στην πόλη μας και τις εκδηλώσεις, να δημοσιεύει απόψεις και κριτικές.
Η συνολική φιλοσοφία και στάση να είναι διεκδικητική απέναντι στα προβλήματα και ανεξάρτητη από τις προθέσεις της εκάστοτε δημοτικής αρχής. Αυτό ο Δήμος, ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο, καλούνται - και οφείλουν - να το σεβαστούν και να αρθούν πάνω από προσωπικές φιλοδοξίες και απόψεις, τις οποίες θα πρέπει να τις καταθέτουν στο Συνέδριο ως ισότιμα μέλη των άλλων επίτιμων. Ο ρόλος του Δήμου να είναι συντονιστικός και να υλοποιείται με τους υπαλλήλους – συμβούλους και την Πολιτιστική Επιτροπή.
Η πρόταση έχει ξανακατατεθεί, έχει ένα παρελθόν, ας ελπίσουμε στο μέλλον της
Λαμία, 25/2/2013
Στέφανος Σταμέλλος
