Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: Ημέρα προβληματισμού για όλους και όλες

Σημαντική ενίσχυση του διεθνούς κινήματος για τα ανθρώπινα δικαιώματα υπήρξε η υιοθέτηση της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στις 10 Δεκεμβρίου 1948 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών που έθεσε τους θεμελιώδεις κανόνες ως προς τα βασικά ατομικά, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα που όλοι οι άνθρωποι πρέπει να απολαμβάνουν. Παρόλο που δεν αποτελεί ένα νομικά δεσμευτικό κείμενο, η Οικουμενική Διακήρυξη, υπήρξε η βάση τόσο για το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, όσο και για το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα  και αποτέλεσε μαζί με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου τη ραχοκοκαλιά του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα με απώτερο στόχο την εγκαθίδρυση του κράτους δικαίου σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.


Στην Ελλάδα, η Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποτελεί ισχυρή υπενθύμιση της καθημερινής παραβίασής τους. Αν και η χώρα μας έχει ενσωματώσει διεθνείς συνθήκες για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο εσωτερικό της δίκαιο, προσδίδοντας τους υπερνομοθετική ισχύ σε συνδυασμό με την παροχή συνταγματικής προστασίας, η πραγματικότητα απέχει πολύ από τη θεσμική αποτύπωσή της. Έτσι, ενώ το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα προβλέπει υποχρεώσεις που τα κράτη δεσμεύονται να σεβαστούν, η Ελληνική Πολιτεία εμφανίζεται ανίκανη να αντιμετωπίσει σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η φτώχεια, θεωρείται η σοβαρότερη πρόκληση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στον κόσμο. Στη σύγχρονη Ελλάδα η καταπολέμηση της φτώχειας και του  κοινωνικού αποκλεισμού θα πρέπει να αποτελέσει πλέον προτεραιότητα της Πολιτείας, ενώ θα πρέπει να αρθούν άμεσα τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ευάλωτες ομάδες, όπως οι Ρομά στην πρόσβασή τους στην εργασία, τη στέγαση, την υγειονομική μέριμνα και την παιδεία.
Παράλληλα, οι συστηματικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που προέρχονται από κρατικούς φορείς όπως τα κρούσματα κακομεταχείρισης από μέλη των σωμάτων ασφαλείας, ο εγκλεισμός προσφύγων και μεταναστών σε κέντρα κράτησης, οι συνθήκες διαβίωσης στις φυλακές, η καταπάτηση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη, ο εξοντωτικός χρόνος προφυλάκισης, δεν συνάδουν με την έννοια του Κράτος Δικαίου. Όταν η Ελληνική Πολιτεία σταματήσει να παραβιάζει τους νόμους που η ίδια έχει θεσπίσει, όταν παρθούν ουσιαστικές πρωτοβουλίες, τόσο για την εξάλειψη των διακρίσεων μεταξύ των ανθρώπων (όπως λ.χ. η εξαίρεση των ομόφυλων ζευγαριών από το σύμφωνο συμβίωσης και η συνεχιζόμενη εφαρμογή του εθιμικού δικαίου της Σαρία στη Δ. Θράκη), όσο και για την ικανοποίηση των κοινωνικών δικαιωμάτων που στοχεύουν στην εξασφάλιση παροχών προς τους πολίτες για την ικανοποίηση βασικών βιοτικών αναγκών, τότε ίσως η Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, να αποτελέσει ημέρα εορτασμού. Έως τότε αποτελεί ημέρα βαθύτατου προβληματισμού για όλους/όλες μας.

Η Θεματική Ομάδα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων