και το Δίκτυο εναλλακτικής διακυβέρνησης για τη βιωσιμότητα
1. Από την επομένη των ευρωεκλογών, οι Οικολόγοι Πράσινοι βρισκόμαστε σε κρίσιμη καμπή:
- Με ένα δεύτερο συνεχόμενο αρνητικό εκλογικό αποτέλεσμα (μετά τον Ιούνιο του 2012), είμαστε πια χωρίς εκπροσώπηση σε κεντρικούς πολιτικούς θεσμούς, χωρίς κρατική χρηματοδότηση και χωρίς επαγγελματική υποστήριξη.
- Παράλληλα, όμως, διατηρήσαμε και διευρύναμε την παρουσία μας στην Αυτοδιοίκηση, συμβάλλοντας και σε νέες, ελπιδοφόρες τοπικές πλειοψηφίες.
2. Ως κόμμα έχουμε δεχθεί σοβαρά πλήγματα και στην αξιοπιστία μας απέναντι στους ανθρώπους που ήδη αγωνίζονται στην κοινωνία για τα ζητήματα της πράσινης ατζέντας και που αποτελούν το φυσικό ακροατήριο και κοινωνική νομιμοποίηση ενός πράσινου κόμματος. Η κατάσταση αυτή δεν αποτέλεσε στιγμιαία αδυναμία που μπορούμε να αφήσουμε άμεσα πίσω μας. Επιπλέον, οι πράσινες προτάσεις μας, θα χρειαστούν σοβαρή δουλειά για να επικαιροποιηθούν ουσιαστικά και να αποτελέσουν κοινό κτήμα των ενεργών μελών και αντικείμενο κοινών εξωστρεφών μαχών.
3. Με τα δεδομένα αυτά, είναι αυτονόητη η παρουσία μας στην κοινωνία, στα κινήματα και στην Αυτοδιοίκηση. Στο πλαίσιο αυτό, η πρωτοβουλία για ένα Δίκτυο Εναλλακτικής Διακυβέρνησης για τη βιωσιμότητα, αποτελεί ένα θετικό βήμα, παράλληλο με την αναγνώριση της ανάγκης για ρίζωμα στην κοινωνία.
Παράλληλα, όμως, χρειάζεται μια σοβαρή συνολική προσπάθεια ανασυγκρότησης: να αποκαταστήσουμε ουσιαστική αμεσοδημοκρατική λειτουργία, συμμετοχικό εσωτερικό διάλογο, αλλά και ουσιαστικές εξωστρεφείς πρωτοβουλίες με προτεραιότητα τα ζητήματα της πράσινης ατζέντας και τη σύνδεσή τους με την επικαιρότητα της κρίσης. Προϋπόθεση για να πείσουμε ότι αξίζει να ενισχυθούμε και πάλι, είναι να δώσουμε έμπρακτα δείγματα γραφής ότι ως Οικολόγοι Πράσινοι μπορούμε όντως να συνεισφέρουμε θετικά στις κοινωνικές πρωτοβουλίες για τα ζητήματα της πράσινης ατζέντας, ιδίως ενόψει κρίσης, και να δημιουργούμε συνέργειες με τις πρωτοβουλίες αυτές: εναλλακτικά κινήματα, περιβαλλοντικές οργανώσεις, πρωτοβουλίες πολιτών. Μόνον έτσι θα μπορέσουμε να κερδίσουμε σταθερούς υποστηρικτές και ενεργά νέα μέλη, όχι απλώς ευκαιριακούς ψηφοφόρους της μιας φοράς.
4. Στη συζήτηση για τις επιλογές μας, παίρνουμε υπόψη ότι το πολιτικό σύστημα της χώρας δε δίνει προς το παρόν εχέγγυα βιώσιμης διεξόδου:
- Η ανάγκη για ριζική αλλαγή πορείας είναι δεδομένη, καθώς το Μνημόνιο αποδεικνύεται όλο και πιο ασύμβατο (και) με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, αποτελώντας μόνιμη πηγή πιέσεων για λεηλασία φυσικών πόρων: στόχος του είναι να δημιουργηθούν όσο γίνεται περισσότερες βραχυπρόθεσμες «επενδυτικές» ευκαιρίες, που αναγνωρίζονται και ως μόνη αποδεκτή πηγή ανάκαμψης της οικονομίας. Αντίστοιχη εμπειρία πληγμάτων στη βιωσιμότητα έχει άλλωστε το πράσινο κίνημα από όλα τα αντίστοιχα προγράμματα του ΔΝΤ στον παγκόσμιο Νότο.
- Η ανάγκη για αλλαγή και σε κυβερνητικό επίπεδο είναι επίσης δεδομένη για μας, καθώς η κυβέρνηση ΝΔ και ΠΑΣΟΚ αναδεικνύεται χειρότερη και από το Μνημόνιο. Στο σημερινό πολιτικό τοπίο, μόνη εναλλακτική λύση φαίνεται μια κυβέρνηση συνεργασίας με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, κάτι που συγκεντρώνει τις ελπίδες μεγάλου μέρους της κοινωνίας.
- Οι Οικολόγοι Πράσινοι ενδιαφερόμαστε, όμως, για στροφή διαρκείας προς τη βιωσιμότητα, όχι για ένα σύντομο κυβερνητικό διάλειμμα της Αριστεράς για να ζήσει κι αυτή τη δική της ιστορική στιγμή. Το δίλημμα «Μνημόνιο ή ΣΥΡΙΖΑ» και η προοπτική της εξουσίας βοήθησε τον τελευταίο να διατηρήσει τη συνοχή του και να ενισχυθεί σε βάρος μικρότερων κομμάτων, απαιτεί όμως εναλλακτικό σχέδιο που ο ΣΥΡΙΖΑ μέχρι στιγμής δεν έχει καταθέσει. Από την άλλη πλευρά, χωρίς τέτοιο σχέδιο ικανό να διεμβολίζει και ψηφοφόρους άλλων κομμάτων, ο ΣΥΡΙΖΑ αδυνατεί να διαμορφώσει τη νέα κοινωνική πλειοψηφία που έχει ανάγκη η χώρα, εκχωρεί εκ των πραγμάτων ρόλο απόλυτου ρυθμιστή στο Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ και κάνει πολύ πιθανό να έχουμε τελικά «ΚΑΙ Μνημόνιο, ΚΑΙ Αριστερά»: κάτι τέτοιο θα αποτελέσει τραγωδία για την Αριστερά, αλλά και θανάσιμο κίνδυνο για την εκλογική της αξιοπιστία, την κοινοβουλευτική της συνοχή και την αντοχή του κυβερνητικού της σχήματος. Σε μια τέτοια περίπτωση ακόμη και τα όποια θετικά βήματα, θα κινδυνεύσουν να ανακληθούν από τους αρνητικούς συσχετισμούς που θα διαμορφώσει μια ταπεινωτική της κατάρρευση.
- Η μέχρι στιγμής αδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ να καταθέσει ένα συνολικό εναλλακτικό σχέδιο για τη χώρα, έχει δυστυχώς βαθύτερες ρίζες. Πηγάζει από την αντίληψη της Αριστεράς που βλέπει τα Μνημόνια μόνο ως επίθεση του νεοφιλελευθερισμού (που αντιμετωπίζεται με ενότητα και με ισχυρό ΟΧΙ) και όχι ως πραγματική ομηρεία της κοινωνίας και της χώρας που απαιτεί εναλλακτικό σχέδιο διεξόδου, όπως επιμέναμε οι Οικολόγοι Πράσινοι.
- Από τη δική μας πλευρά, οι Οικολόγοι Πράσινοι έχουμε περιορισμένες δυνατότητες να αναιρέσουμε αυτό το αδιέξοδο. Το εναλλακτικό μας σχέδιο του 2012 ήταν όντως σημαντικό, αλλά όχι σε αναλυτικό πρόγραμμα για κόμμα-κορμό κυβερνητικού σχήματος και, δύο χρόνια μετά, χρειάζεται επιπλέον και επικαιροποίηση.
- Στην πιθανότητα -ακόμη και με το απαράδεκτο πριμ των 50 εδρών και χωρίς την απλή αναλογική που ζητούμε πάγια- στην επόμενη Βουλή να μην εξασφαλιστούν αυτοδυναμίες, υπάρχει κίνδυνος ο τελικός διάλογος για το κυβερνητικό πρόγραμμα να γίνει μετά τις εκλογές, αποκλειστικά ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και όσους τον στηρίξουν ακόμη και με ψήφο ανοχής. Γι’ αυτό, θα πρέπει να εξασφαλιστεί η πιθανότητα να μη τεθούν ξανά υπό αίρεση όλες οι δεσμεύσεις που θα έχουν συμφωνηθεί στον έγκαιρο προγραμματικό διάλογο.
5. Με τα δεδομένα αυτά, οι Οικολόγοι Πράσινοι συνεχίζουμε να κινούμαστε με βάση τις μέχρι τώρα αποφάσεις των συνεδρίων μας:
- Στηρίζουμε με όλες μας τις δυνάμεις το Δίκτυο Εναλλακτικής Διακυβέρνησης για τη βιωσιμότητα.
- Διατηρούμε τη φιλοδοξία να αποτελέσουν οι Οικολόγοι Πράσινοι το κοινό σπίτι του οικολογικού χώρου. Ως πρώτο βήμα, καλούμε σε συσπείρωση όλους όσους έκαναν άλλες επιλογές στις ευρωεκλογές αλλά έλκονται από τις πράσινες προτάσεις.
- Στη συζήτηση για τη στρατηγική, μας ενδιαφέρει να μη νομιμοποιήσουμε καταστάσεις όπου «κάθε κόμμα θα έχει τους οικολόγους του» ούτε να δώσουμε ευκαιρίες σε ενδεχόμενους καιροσκόπους να επικαλεστούν «κενό εκπροσώπησης» του οικολογικού χώρου και να επιδιώξουν να το καλύψουν αυτοί.
- Συναντιόμαστε με την Αριστερά στην Αυτοδιοίκηση και σε όσα κινήματα συμμετέχουμε, εστιάζουμε όμως τον προγραμματικό διάλογο σε συγκεκριμένα ζητήματα που αποτελούν και δικές μας προτεραιότητες.
- Ζητούμε δημόσια από τον ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβέρνηση εν αναμονή, να καταθέσει συνολικό εναλλακτικό σχέδιο: τονίζουμε τους κινδύνους που συνεπάγεται η απουσία τέτοιου σχεδίου, θέτουμε την κατάθεσή του ως απαραίτητο όρο για να προχωρήσει οποιοσδήποτε συνολικός προγραμματικός διάλογος.
- Επισημαίνουμε ότι το συνέδριο του Ιουλίου 2013 μιλά για μετεκλογικές συμπράξεις και έχει αποφασίσει ότι τυχόν συμμετοχή των Οικολόγων Πράσινων σε κυβερνητικές λύσεις προϋποθέτει αξιόλογη παρουσία μας στο ελληνικό κοινοβούλιο. Οι αποφάσεις αυτές μπορούν να αναθεωρηθούν μόνο από το επόμενο συνέδριό μας, αλλά μέχρι τότε μας δεσμεύουν.
- Ενόψει του συνεδρίου, το ΠΣ καλεί τις περιφερειακές οργανώσεις μας και τις ΠΚ να διερευνήσουν, ως μια από τις κύριες επιλογές, τις απαιτήσεις και την προετοιμασία για αυτόνομη κάθοδο των ΟΠ ή για σύμπραξη με άλλες πράσινες δυνάμεις. Η απόφαση δημοσιοποιείται, με την προσθήκη ότι η τελική επιλογή θα αποφασιστεί στο τακτικό μας συνέδριο του Οκτωβρίου.
Σε μια εποχή που οι προτάσεις για ταυτόχρονη διέξοδο από την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση γίνονται όλο και πιο επίκαιρες, οι Οικολόγοι Πράσινοι χρειάζεται να προχωρήσουμε με γρήγορους ρυθμούς την ανασυγκρότησή μας και την επανασύνδεσή μας με την κοινωνία και τους πολίτες που βλέπουν θετικά την πράσινη ατζέντα. Μόνον έτσι μπορούμε να γίνουμε ουσιαστικό μέρος της λύσης και να φανούμε πραγματικά χρήσιμοι στην ελληνική κοινωνία.
6. Ειδικά για το Δίκτυο Εναλλακτικής Διακυβέρνησης για τη βιωσιμότητα
Είναι σημαντική η άμεση υλοποίηση της απόφασης του ΠΣ για τη δημιουργία του Δικτύου Εναλλακτικής Διακυβέρνησης για τη βιωσιμότητα, με το πολιτικό πλαίσιο της απόφασης των πολιτικών προτεραιοτήτων του συνεδρίου του Ιουλίου 2013 καθώς και προηγούμενων.
Μετά τα θετικά αποτελέσματα στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές, θα πρέπει να υπάρξει σύντομα η οργάνωση και η ανάπτυξη του Δικτύου αυτού, για τη συσπείρωση όσο το δυνατό περισσότερων γύρω από πράσινες θέσεις και για τη στήριξη και την αναβάθμιση της δουλειάς των αυτοδιοικητικών, ιδιαίτερα μάλιστα όταν υπάρχει πια και σημαντική ανάγκη να στηριχτούν εκλεγμένοι με πράσινες θέσεις που καλούνται να ασκήσουν διοίκηση. Απαιτούνται επαφές με άτομα και από άλλους πολιτικούς χώρους.
Το Δίκτυο Εναλλακτικής Διακυβέρνησης για τη βιωσιμότητα είναι σημαντικό να συγκροτηθεί το ταχύτερο και να στελεχωθεί από ανθρώπους της Αυτοδιοίκησης και όσους/ες θέτουν σε προτεραιότητα τις εναλλακτικές και πράσινες προτάσεις, ανένταχτους αλλά και πρόσωπα που ανήκουν και σε άλλους πολιτικούς χώρους, εκτός από τους Οικολόγους Πράσινους, καθώς και σε άλλες αυτοδιοικητικές κινήσεις. Με στόχο να αποτελέσει ένα εναλλακτικό εργαστήριο προβληματισμού, διαμόρφωσης συνεκτικών προτάσεων και ανάληψης δημιουργικών πρωτοβουλιών, το Δίκτυο θα πρέπει να οργανωθεί και να στελεχωθεί με προσωπικό και μέσα, όπου θα κληθούν να συμβάλλουν όλα τα πρόσωπα και οι δυνάμεις που θα συμμετέχουν.
Μετά τις επίσημες προτάσεις ΣΥΡΙΖΑ και ΔΗΜΑΡ για προγραμματικό διάλογο και πολιτική συνεργασία σε επίπεδο κομμάτων, διαπιστώνεται η ανάγκη να υπάρξει διάκριση σε δύο διαφορετικές διαδικασίες:
• το Δίκτυο Εναλλακτικής Διακυβέρνησης για τη βιωσιμότητα να συγκροτηθεί με τη συμμετοχή προσώπων που έλκονται από τις πράσινες προτάσεις, ανοικτό σε μέλη οργανώσεων και ενεργούς πολίτες,
• να συμμετέχουν οι Οικολόγοι Πράσινοι σε μια διαδικασία διαλόγου για πιθανή συνεργασία, όπου θα συμμετέχουν και άλλα πολιτικά κόμματα και σχηματισμοί και θα υπάρξουν οργανωμένες προσπάθειες προγραμματικής σύγκλισης και κοινών δράσεων.
Σύντομα θα πρέπει να διατυπωθεί το πλαίσιο-διακήρυξη της πρωτοβουλίας για ένα άλλο Δίκτυο για τη Βιωσιμότητα σε επίπεδο κοινωνίας, στο οποίο θα μπορούν να δικτυωθούν καταρχήν πρόσωπα και σε δεύτερη φάση συλλογικότητες που είναι κοντά στις πράσινες απόψεις.
Πριν την ανάληψη των νέων αυτοδιοικητικών αρχών, θα πρέπει να διοργανωθεί μια συνδιάσκεψη, όπου θα επικαιροποιηθούν οι πράσινες θέσεις για την Αυτοδιοίκηση και τα κρίσιμα θέματα της περιόδου. Πολύ σημαντικό είναι να ολοκληρωθεί και η επεξεργασία του θέματος που ξεκίνησε και επεξεργάζεται η Επιτροπή Προγραμματισμού και Επικοινωνίας για τις επιπτώσεις των μνημονιακών πολιτικών στο περιβάλλον. Συναφή είναι και τα θέματα αιχμής, όπως του αιγιαλού, του ΤΑΙΠΕΔ, του ενεργειακού, των απορριμμάτων, της κοινωνικής οικονομίας κ.α. και βεβαίως της προετοιμασίας για τη νέα προγραμματική περίοδο των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων και πόρων, που απαιτούν συγκεκριμένες αναλύσεις και κοινές δράσεις σε ελλαδικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι αυτοδιοικητικοί των Οικολόγων Πράσινων θα επιδιώξουν τακτική και θεσμική συνεργασία με ευρωβουλευτές, κυρίως αυτούς που έχουμε αναπτύξει ήδη συνεργασία αλλά και να συμμετέχουν με εκπροσώπους τους στην ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών καθώς και στα όργανα της ΕΝΠΕ και της ΚΕΔΕ, σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο.
Υπάρχει ανάγκη για τη διαμόρφωση ενός συνολικού εναλλακτικού σχεδίου, που θα δίνει την ελπίδα για την έξοδο της χώρας από την κρίση και τις μνημονιακές πολιτικές, που έχουν γονατίσει τους πολίτες, υποβαθμίζουν τα συλλογικά αγαθά και έχουν υποσκάψει το μέλλον. Καλούνται όσοι δίνουν προτεραιότητα στη σύνθεση των οικολογικών αξιών με την κοινωνική αλληλεγγύη να το βάλουν ως πρώτο καθήκον τους της περιόδου και να συμβάλλουν όσο μπορούν στην κατάθεση των πράσινων προτάσεων προς την κοινωνία, με στόχο να εξασφαλιστούν ευρείες κοινωνικές συμμαχίες.
Μέσα από τη δράση τους στην Αυτοδιοίκηση, οι Οικολόγοι Πράσινοι έχουν αποδείξει στην πράξη ότι είναι ανοιχτοί σε συνεργασίες, όταν αυτές στηρίζονται σε σταθερή και συνεκτική προγραμματική βάση, σέβονται τη συλλογική και κινηματική λειτουργία, στηρίζουν τις πετυχημένες αυτοδιοικητικές κινήσεις και απομονώνουν τις προσωπικές στρατηγικές και την εμπλοκή συμφερόντων στη διαμόρφωση των πολιτικών. Και αυτή η εμπειρία είναι πολύτιμη, πρέπει να κατατεθεί στα συλλογικά όργανα και τις διαδικασίες και να αξιοποιηθεί και στην επείγουσα ανασυγκρότηση του κόμματος και του πράσινου χώρου.
