Είναι κοινά αποδεκτό ότι κάθε κοινωνία κρίνεται από το πώς μεταχειρίζεται τους πιο αδύναμους ανάμεσά της. Αν προσπαθούσαμε να μετρήσουμε την ποιότητα της κοινωνίας μας με βάση τον παραπάνω ισχυρισμό, θα είχαμε δυστυχώς απογοητευτικά αποτελέσματα. Η κοινωνία μας σίγουρα θα είχε απορριφθεί… Είναι σήμερα η Παγκόσμια Ημέρα των Τσιγγάνων. Μια ακόμα συμβολική ημέρα. Ας μην την αγνοήσουμε. Τα προβλήματα υπάρχουν και τα ξέρουμε όλοι. Τα έχουμε συζητήσει πολλές φορές τελευταία. Λύσεις υπάρχουν, αλλά γίνονται δύσκολες για τις ηγεσίες του τόπου και ακόμα πιο δύσκολες στη συγκυρία της οικονομικής κρίσης. Μπορούμε όμως όλοι να[...] βοηθήσουμε και να επιμείνουμε στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και στην εκπαίδευσή τους. Η εκπαίδευση, η μόρφωση, δεν είναι απλά δικαίωμα και υποχρέωση των Ρομά και υποχρέωση της κοινωνίας, είναι και ο μόνος ίσως δρόμος.
Στο θέμα της διαβίωσης και της οικιστικής αποκατάστασης των Ρομά, τα κλειδιά είναι:
- η εξεύρεση του κατάλληλου χώρου μετεγκατάστασης τους υπό όρους ασφάλειας και αξιοπρεπούς διαβίωσης σύμφωνα με τη διαδικασία της ΚΥΑ 23641/2003 περί πλανοδίων πληθυσμών,
- η λήψη μέτρων για την ανακούφισή τους και η αποτροπή κινδύνων για τη δημόσια υγεία κατά το μεσοδιάστημα μέχρι τη μετεγκατάσταση,
- τυχόν εξαναγκασμός άμεσος ή έμμεσος, να αποχωρήσουν από τους πρόχειρους καταυλισμούς χωρίς προηγούμενη υπόδειξη κατάλληλου χώρου μετεγκατάστασης, είναι παράνομη.
Τι θα μπορούσε να κάνει ένας δήμος, εμείς όλοι;
Να βελτιώσει την κατάσταση, όπου διαμένουν προσωρινά οικογένειες τσιγγάνων με συμμετοχή των ιδίων και την επίβλεψη των υπηρεσιών κοινωνικής πολιτικής του Δήμου και των ΙατροΚοινωνικών Κέντρων, όπου υπάρχουν.
- Ανάπτυξη προγραμμάτων ένταξης, αντί του αποκλεισμού τους
- Ανάπτυξη συμβατικών σχέσεων μεταξύ του δήμου και των Ρομά (π.χ. ανάθεση έργου, παροχή γης προς εκμετάλλευση κ.τ.λ.)
- Αντιμετώπιση προβλημάτων σε τοπικό επίπεδο, με φαντασία και ευελιξία, πάντα με κριτήριο την ένταξή τους στην τοπική κοινωνία και σε αρμονία με τις υπάρχουσες ανάγκες και δυνατότητες.
- Ενημέρωσή τους για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους
- Λειτουργία μορφωτικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων που θα αποσκοπούν στη δημιουργία αλληλοσεβασμού, συνοχής και κοινωνικής «ειρήνης» των Ρομά με την τοπική κοινωνία.
Άλλες δράσεις, που μπορούν να γίνουν, που γίνονται αλλού:
Ίδρυση Κέντρων Ημέρας για τους Ρομά για την ψυχολογική, ψυχιατρική στήριξη και συμβουλευτική υποστήριξη όσων παρουσιάζουν προβλήματα, υποστήριξη σε θέματα νομικής και κοινωνικής φύσης, λειτουργία προγράμματος αλφαβητισμού για ενήλικες και ενισχυτικής διδασκαλίας για παιδιά, πρόγραμμα επισκέψεων σε θέατρα, κινηματογράφους, μουσεία, παιδότοπους, προγράμματα πολιτιστικών δραστηριοτήτων.
Όσο κι αν αυτά φαντάζουν ως μη ρεαλιστικά, πρέπει κάποια στιγμή να μπουν στην ατζέντα των ΟΤΑ και των τοπικών κοινωνιών.
