Πανάκριβη και χρονοβόρα επιλογή η οποία παράγει μόνο ηλεκτρισμό και ποτέ δεν θα είναι 100% ασφαλής. Αυτή είναι κατά προσέγγιση η θέση των Οικολόγων Πράσινων ως προς την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας. Εν μέσω των επιπτώσεων από το πρόσφατο δυστύχημα στην Ιαπωνία, το μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας των Πράσινων Τάσος Κρομμύδας εξηγεί στο tvxs.gr γιατί «είναι μονόδρομος η έξοδος από την πυρηνική εποχή».Είπε:
Η πυρηνική τεχνολογία έχει εγγενές ρίσκο. Δίδυμα αδέρφια ο πυρηνικός αντιδραστήρας και η βόμβα Μία επέκταση των σταθμών θα κάλυπτε μόλις το 4% των αναγκών Εφικτή η ενεργειακή επάρκεια με εξοικονόμηση και ΑΠΕ. H ιαπωνική ΤΕPCO ήταν από νωρίς προβληματική. Δε βλέπω κάποια πυρηνική προοπτική για την Ελλάδα
Ακολουθεί η συνέντευξη με τον κ. Τάσο Κρομμύδα
Ποια δεδομένα οδηγούν τους Οικολόγους Πράσινους στο συμπέρασμα ότι «η έξοδος από την πυρηνική εποχή είναι μονόδρομος»;
Η καταστροφή στη Fukushima κατέρριψε με τον πιο τραγικό τρόπο τις διαβεβαιώσεις πως η πυρηνική ενέργεια θα μπορούσε ποτέ να τεθεί υπό απόλυτο έλεγχο. Χαρακτηριστικό είναι πως τα τρία σημαντικότερα πυρηνικά ατυχήματα (Three Mile Island, Chernobyl, Fukushima) συνέβησαν στις τρεις πιο τεχνολογικά προηγμένες χώρες του κόσμου. Μόνο ανησυχία προκαλεί το τι θα μπορούσε να συμβεί σε μια παγκόσμιας κλίμακας ανάπτυξη πυρηνικών σταθμών. Η πυρηνική ενέργεια θα ενέχει πάντα ένα ρίσκο που δεν έχουμε λόγο να αναλαμβάνουμε.
Κυρίως όμως, η καταστροφή αυτή φανέρωσε πως δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής και κλιματικής κρίσης που αντιμετωπίζουμε. Η εποχή της φτηνής και άφθονης ενέργειας τέλειωσε οριστικά.
Μονόδρομο αποτελεί η επείγουσα στροφή προς ένα διαφορετικό ενεργειακό μοντέλο, χωρίς κανένα πυρηνικό ρίσκο, βασισμένο στην εξοικονόμηση ενέργειας και τις ανανεώσιμες πηγές.
Υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας τονίζουν ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας μετά από την καταστροφή του Τσέρνομπιλ (1986) επιτρέπει την ασφαλή παραγωγή μέσω πυρηνικών αντιδραστήρων.
Η πυρηνική τεχνολογία έχει εγγενές ρίσκο. Ποτέ δεν θα είναι 100% ασφαλής. Η παράμετρος του ανθρώπινου λάθους αλλά και ο κίνδυνος τρομοκρατικών επιθέσεων παραμένουν ακόμα και στις πιο εξελιγμένες τεχνολογίες.
Κυρίως όμως, ραδιενεργός κίνδυνος δεν υπάρχει μόνο σε ότι αφορά τη λειτουργία των πυρηνικών σταθμών. Η ανθρωπότητα εξακολουθεί να μην έχει ιδέα για το πώς θα διαχειριστεί με ασφάλεια τα ραδιενεργά απόβλητα από τη φυσιολογική και ασφαλή λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων. Όσο κι αν ακούγεται περίεργο για την τρίτη χιλιετία, το μόνο που γνωρίζουμε να κάνουμε είναι να τα θάβουμε με τον κατά το δυνατόν πιο ασφαλή τρόπο.
Η ενεργειακή και η κλιματική κρίση απαιτούν επείγουσες απαντήσεις. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε μερικές δεκαετίες για «ασφαλείς» τεχνολογίες ούτε έχουμε λόγο να διοχετεύουμε δισεκατομμύρια σε τέτοιες έρευνες τη στιγμή που μπορούμε να τα επενδύουμε σε δοκιμασμένες και οικονομικά ανταγωνιστικές λύσεις όπως η εξοικονόμηση ενέργειας και οι ανανεώσιμες πηγές.
Σε ποιο βαθμό θεωρείτε ότι η εδραιωμένη αποδοκιμασία της συγκεκριμένης μορφής ενέργειας από τη διεθνή κοινή γνώμη οφείλεται και στο συνειρμό των πυρηνικών όπλων;
Από την πρώτη στιγμή ο πυρηνικός αντιδραστήρας και η πυρηνική βόμβα ήταν δίδυμα αδέρφια. Άλλωστε, ακόμα και από τα ραδιενεργά απόβλητα πυρηνικών σταθμών είναι δυνατόν να αποκτηθούν υλικά κατάλληλα για πυρηνικά όπλα. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως αρκετές χώρες διαθέτουν πλέον πυρηνικά όπλα στη βάση τεχνολογίας που ανέπτυξαν ή τους παραχωρήθηκε για «ειρηνικούς» σκοπούς. Η Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών, στο όνομα της «ειρηνικής» χρήσης ουσιαστικά επιτρέπει στις χώρες-μέλη να έχουν πρόσβαση σε τεχνολογίες εμπλουτισμού ουρανίου και διαχωρισμού πλουτωνίου που είναι απαραίτητες για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Αν βάλουμε για λίγο στην άκρη τον παράγοντα της ασφάλειας, τι είδους συμπεράσματα εξάγει κανείς ως προς την αποδοτικότητα της παραγωγής πυρηνικής ενέργειας;
Ακόμα και αν αγνοούσαμε εντελώς τους κινδύνους από ένα πυρηνικό ατύχημα, τρομοκρατική επίθεση ή τα ραδιενεργά απόβλητα, υπάρχουν μια σειρά λόγοι για τους οποίους θα έπρεπε να απορρίψουμε την επιλογή των πυρηνικών:
Καταρχάς, πρόκειται για μια πανάκριβη επιλογή. Το κόστος του υπό κατασκευή πυρηνικού σταθμού στη Φιλανδία είναι πλέον υπερδιπλάσιο του προϋπολογισμένου και όλο ανεβαίνει. Στο κόστος παραγωγής ηλεκτρισμού από πυρηνική ενέργεια δεν συμπεριλαμβάνονται τα κόστη ασφάλειας, διαχείρισης αποβλήτων και αποξήλωσης σταθμών τα οποία επιβαρύνουν το κοινωνικό σύνολο μέσω των κρατικών προϋπολογισμών. Η κυβέρνηση της Βρετανίας εκτιμά πως το κόστος αποξήλωσης των σταθμών είναι αντίστοιχο με το κόστος κατασκευής τους. Το κόστος του σχεδιαζόμενου αποθετηρίου αποβλήτων στο Yucca Mountain στη Νεβάδα έχει ήδη υπερβεί τα 90 δις. Στην Ευρώπη, οι χρηματοδοτήσεις της Κομισιόν για έρευνα για την πυρηνική σύντηξη είναι πενταπλάσιες των αντίστοιχων για εξοικονόμηση και ΑΠΕ μαζί. Μην ξεχνάμε τέλος πως το ρίσκο ενός ατυχήματος και τα ισοδύναμα κόστη ασφάλισης πάλι τα αναλαμβάνει η κοινωνία. Σε κάθε περίπτωση, το συνολικό κόστος της πυρηνικής ενέργειας είναι σαφώς μεγαλύτερο εκείνου των ΑΠΕ.
Δεύτερον, η κατασκευή ενός πυρηνικού σταθμού απαιτεί τουλάχιστον 12 χρόνια. Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής επιβάλλει τη λήψη άμεσων μέτρων που μόνο η εξοικονόμηση και οι ΑΠΕ μπορούν να δώσουν.
Τρίτον, η πυρηνική ενέργεια μπορεί να παράγει μόνο ηλεκτρισμό. Ακόμα κι αν κατασκευάζονταν 1000 νέοι πυρηνικοί σταθμοί, η παραγωγή τους θα κάλυπτε μόλις το 4% της παγκόσμιας συνολικής κατανάλωσης ενέργειας, χωρίς μάλιστα να είναι βέβαιο πως υπάρχουν επαρκή αποθέματα ουρανίου.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως για το ίδιο ποσό επένδυσης, η ανάπτυξη αιολικής ενέργειας δημιουργεί μέχρι και 5 φορές περισσότερες εγχώριες θέσεις εργασίας σε σχέση με την πυρηνική.
Ποια κατάσταση διαμορφώνεται σε γενικές γραμμές ανά την υφήλιο, και κυρίως στον ευρωπαϊκό χώρο, ως προς τη λειτουργία πυρηνικών εργοστασίων; Διαβλέπετε κάποια αντίστοιχη προοπτική για την Ελλάδα;
Τα τελευταία χρόνια και στο πλαίσιο της συζήτησης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την απεξάρτηση από εισαγόμενα καύσιμα, είχε αναθερμανθεί έντονα η προοπτική μιας πυρηνικής αναγέννησης στην Ευρώπη και τον κόσμο γενικότερα. Νομίζω πως μετά τη Fukushima η προοπτική αυτή έχει δεχτεί ένα σημαντικό και δύσκολα αναστρέψιμο πλήγμα. Πάγωμα νέων επενδύσεων ή και πρόωρο κλείσιμο σταθμών ήδη συνέβη ή συζητιέται σε μια σειρά από χώρες όπως η Γερμανία, η Ισπανία, η Βρετανία, η Κίνα κα. Χαρακτηριστική είναι η αλλαγή στάσης κατά 180o της κας Μέρκελ στη Γερμανία υπό την πίεση της κοινής γνώμης, σε μια χρονιά κρίσιμων εκλογών.
Στην Ελλάδα, όλες οι πολιτικές δυνάμεις πλην του ΛΑΟΣ έχουν διατυπώσει σαφείς θέσεις ενάντια στην πυρηνική ενέργεια. Ιδιαίτερα μετά την καταστροφή στη Fukushima, δε βλέπω κάποια πυρηνική προοπτική για την Ελλάδα. Παραμένει όμως σημαντικό να ασκηθεί πίεση σε όλα τα επίπεδα για την αποτροπή κατασκευής νέων πυρηνικών σταθμών στην ευρύτερη περιοχή μας.
Στην περίπτωση της Ιαπωνίας, ακούγεται ότι η εμπλεκόμενη εταιρεία TEPCO συνοδεύεται από ένα βεβαρημένο παρελθόν. Το επιβεβαιώνετε;
Ήταν γνωστό από το 2002 πως η εταιρεία δεν ανέφερε με ακριβή τρόπο στις αρχές συμβάντα ασφάλειας που είχαν συμβεί τις δεκαετίες του 80 και του 90, με αποτέλεσμα να παραιτηθούν τα τρία ανώτερα στελέχη της. Χθες (22 Μαρτίου) αναφέρθηκε πως στο σταθμό της Fukushima βρίσκονταν αποθηκευμένες πολύ περισσότερες ράβδοι καυσίμου από όσες προέβλεπε ο σχεδιασμός.
Αυτό που πρέπει όμως να μας ανησυχεί δεν είναι οι προβληματικές πρακτικές μιας εταιρίας, αλλά το ότι αν συμβαίνουν τέτοια φαινόμενα στην Ιαπωνία, τι θα μπορούσε να συμβεί σε χώρες με λιγότερο ισχυρούς μηχανισμούς ελέγχου και κράτος δικαίου.
Στον απόηχο του πυρηνικού ατυχήματος στη Fukushima, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξήγγειλε την πραγματοποίηση δοκιμών ετοιμότητας (stress tests) στους πυρηνικούς σταθμούς που βρίσκονται στην Ευρώπη. Πώς σχολιάζετε αυτή την πρωτοβουλία;
Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί ένα ελάχιστο πρώτο βήμα, παραμένει όμως ασαφής και χωρίς επείγοντα χαρακτηριστικά, τη στιγμή που οι δοκιμές χρειάζεται να πραγματοποιηθούν άμεσα και με αυστηρά κριτήρια που θα τεθούν από ανεξάρτητους ειδικούς και όχι από την ίδια την πυρηνική βιομηχανία.
Κυρίως όμως, οι δοκιμές αυτές δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως άλλοθι για να καθυστερήσουν ορισμένες πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση μη αποδεκτών κινδύνων για τους οποίους έχουμε ήδη στη διάθεσή μας αρκετά στοιχεία.
Αυτό που χρειαζόμαστε επομένως άμεσα είναι:
• Να ξεκινήσει άμεσα το κλείσιμο των πυρηνικών σταθμών που παρουσιάζουν σημαντικό ρίσκο, όπως αυτοί που:
◦ Βρίσκονται σε σεισμογενείς περιοχές
◦ Διαθέτουν συστήματα συγκράτησης ενός επιπέδου ή μονά συστήματα ψύξης
◦ Κατασκευάστηκαν πριν το 1980
◦ Έχουν παρουσιάσει προβλήματα στο παρελθόν
• Να παγώσουν τα σχέδια για κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών και να ασκηθεί κάθε πίεση για την αποτροπή κατασκευής σε γειτονικές χώρες
• Να εφαρμοστούν οι αυστηρότερες δυνατές προδιαγραφές για τους σταθμούς εκείνους που θα συνεχίσουν να λειτουργούν στη μεταβατική περίοδο
• Τερματισμό των άμεσων ή έμμεσων επιδοτήσεων προς την πυρηνική ενέργεια
Η ανάγκη απεξάρτησης από το λιγνίτη θεωρείται ευρέως επιβεβαιωμένη. Η απεμπλοκή από τα πυρηνικά παρουσιάζεται επιβεβλημένη. Είναι σε θέση οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας να διασφαλίσουν την ενεργειακή επάρκεια;
Καταρχάς, ακόμα και η ίδια η Κομισιόν στον "Οδικό Χάρτη για μια οικονομία χαμηλών εκπομπών" που παρουσίασε πρόσφατα, αναγνώρισε την ανάγκη για μειώσεις στις συνολικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 80-95% το 2050. Στη νέα πραγματικότητα μετά τη Fukushima, είναι σημαντικό να επανακαθοριστεί με μελετημένο τρόπο η ενεργειακή στρατηγική της ΕΕ ώστε η επίτευξη τουλάχιστον αυτού του στόχου να επιτευχθεί χωρίς την ύπαρξη πυρηνικών στο ενεργειακό μίγμα της Ευρώπης πχ μετά το 2030.
Πλήθος Εκθέσεων από φορείς, ινστιτούτα και ΜΚΟ τεκμηριώνουν πως κάτι τέτοιο είναι όντως εφικτό με φιλόδοξα μέτρα και πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας και αποκλειστικά με ΑΠΕ, δηλαδή χωρίς πυρηνικά.
Δείτε ενδεικτικά εκθέσεις και μελέτες από:
• το European Renewable Energy Council
• το Öko-Institut για λογαριασμό των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο
• το WWF
• την Greenpeace
Πρέπει να κρατήσουμε πάντως πως η ενεργειακή επανάσταση που τόσο έχουμε ανάγκη είναι καταδικασμένη σε αποτυχία αν δε συνοδεύεται από μια ριζική αλλαγή στο πώς αντιμετωπίζουμε την «ενεργειακή επάρκεια». Με δεδομένο το τέλος της φτηνής και άφθονης ενέργειας, η λογική που αντιμετωπίζει γενικά και άκριτα την ενέργεια ως «λαϊκό δικαίωμα» και «κοινωνικό αγαθό» είναι ξεπερασμένη. Στη θέση του «δικαιώματος στην κατανάλωση» πρέπει να βάλουμε το «δικαίωμα στην εξοικονόμηση και στη βιωσιμότητα». Χρειάζεται να επανεξετάσουμε το ποια ενέργεια, πόση ενέργεια και με ποιον τρόπο καταναλώνουμε αλλά και τις ανάγκες που «πρέπει» να εξυπηρετήσουμε.
πηγή: tvxs.gr
